A Temporary Monument for Brussels #6:
Jacqueline Mesmaeker
J'ai vu que tu n'as pas vu (Gravures)
21/10/2019 – ...
De Brusselse kunstenaar Jacqueline Mesmaeker (°1929, Uccle) werkte aanvankelijk in mode, design en architectuur, om vanaf de jaren zeventig een artistieke praktijk te ontwikkelen die tegelijk conceptueel en poëtisch is. Je zou kunnen zeggen dat Mesmaeker doorheen een veelheid van media – film, sculptuur, fotografie, kunstenaarsboeken, tekeningen, etc – speelt met tijd en ruimte. Met haar on-going reeks Introductions Roses bijvoorbeeld, vult ze kieren en spleten in een ruimte – zowel in huiselijke setting als in een tentoonstellingscontext – op met felroze textiel. Op het eerste zicht valt deze kleine geste niet op, maar eens je ze ziet, maakt dit roze accent je attent op het verleden van een ruimte, en maakt het een vergeten geschiendenis zichtbaar.
Jacqueline Mesmaeker werkt verder op de grote thema’s van de Westerse kunstgeschiedenis – en de problemen waar kunstenaars historisch mee worstel(d)en: hoe een blik, kader en ruimte zich tot elkaar verhouden, en bovenal hoe een beeld betekenis genereert.
J’ai vu que tu n’as pas vu is een terugkerende titel die Mesmaeker sinds een twintigtal jaar voor verschillende werken heeft gebruikt. Jacqueline Mesmaeker maakte onder deze titel in 2002 een site-specifieke installatie in het Zuid-Franse Uzès met beelden en objecten uit haar archief – postkaarten, uitnodigingen voor tentoonstellingen, teksten, schelpen, stukjes film, foto’s, etc – die ze samen presenteerde in open kasten. Al deze beelden waren gevonden beelden, ‘ready-mades’ als het ware, die deel uitmaakten van Mesmaeker’s eigen collectie. Daarover zegt ze: “A l’origine de tout cela et bien avant Uzès, toutes ces images ont retenu mon attention pour l’une ou l’autre raison. Les conserver, c’était en quelque sorte les sauver.”[1] Negen jaar later presenteerde ze deze beelden en objecten opnieuw onder de titel Le Salon des Placards in een andere configuratie, vergezeld van een film getiteld J’ai vu que tu n’as pas vu die ze maakte tijdens de eerste presentatie in Uzès, en die je als toeschouwer van beeld naar beeld brengt als bij een rondleiding.
Voor haar bijdrage aan A Temporary Monument for Brussels maakt Mesmaeker opnieuw werk dat dezelfde titel draagt, ditmaal met als bijschrift Gravures. De reeks banieren op het Saincteletteplein tonen geselecteerde details uit een reeks gravures uit de 17de en 18de eeuw die deel uitmaken van Jacqueline Mesmaeker’s persoonlijke collectie.
Zoals vaak in Mesmaeker’s praktijk, gaat deze reeks werken over het zichtbaar maken van wat anders dreigt te verdwijnen, maar bovenal over het kaderen van onze blik en het genereren van betekenis. De kunstenaar brengt onze aandacht bij het hoge en het lage, bij dagelijkse objecten en gebeurtenissen, maar ook bij literaire verwijzingen en architecturale referenties. Doordat de kunstenaar de beelden steeds op een andere manier samenbrengt, ontstaat bij elke nieuwe lezing een andere betekenis. Mesmaeker’s collectie beelden kan gezien worden als een doorsnede van onze cultuur, en nodigt uit om te kijken, te lezen, betekenis te zoeken, te projecteren, en te verbeelden.
Dat is bij J’ai vu que tu n’as pas vu (Gravures) niet anders. Vier vlaggen tonen een detail uit 17de en 18de eeuwse gravures: een lucht, een anatomische tekening van een voet, een architecturale zuil en een monument. De vijfde vlag toont de titel, en is een uitnodiging om zelf betekenis te geven aan de vier andere beelden. Hoe verhouden deze zich tot elkaar? Wat vertellen ze over de stad? Hoe gaan ze om met de geschiedenis van de publieke ruimte? En wat zeggen ze over een monument voor Brussel?
Alle beelden met dank aan de kunstenaar
Installatiefotografie: Jef Jacobs
Dit project is een hedendaagse reflectie op het historische concept van een monument. Het fungeert als een hedendaags antwoord op de prachtige, monumentale sculptuur Signal from Zellik van Jacques Moeschal, die het blinde optimisme belichaamt dat hoort bij het naoorlogse klimaat.
A Temporary Monument is een project van artlead projects vzw, ontwikkeld met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de VGC.
