Billboard Series #13:
Benoit Platéus
Alex
21/09 — 21/12/2018
Benoit Platéus (°1972, Luik) is een Belgische kunstenaar die gebruik maakt van verschillende media om het verdwijnen en verschijnen van het beeld te onderzoeken. Hij vertrekt hierbij steeds van een ander clichématig – zeer typisch en herkenbaar – beeld dat hij vervolgens op verschillende manieren moeilijk leesbaar maakt, waardoor deze beelden een heel andere, open betekenis krijgen.
Het resultaat van dit proces kan een tekening, collage, foto, sculptuur of schilderij zijn – want Platéus graaft echt in de specifieke eigenschappen van elk medium of techniek, om zo hun grenzen te verkennen. Eens hij voelt dat hij die grenzen heeft bereikt, gaat hij verder met een ander medium. Door de uiteenlopende media die Platéus gebruikt, kan het lijken alsof de verschillende reeksen kunstwerken die hij maakt ver uit elkaar liggen, maar ze gaan eigenlijk steeds over hetzelfde: het gelijktijdig laten verdwijnen en verschijnen van een beeld, om zo de inhoud en onze lezing ervan open te breken.
Platéus’ meest recente werken zijn schilderijen die balanceren op de grens tussen figuratie en abstractie. Tijdens zijn vele, recent reizen naar de Verenigde Staten, raakte Benoit Platéus gefascineerd door de houten telefoonpalen die je daar nog vaak ziet in rurale gebieden en de semi-industrële buitenwijken van de stad. Deze palen worden veelvuldig gebruikt als affichageplek: mensen nieten er een blad op met een bericht over een verloren hond of een fiets die ze verkopen. Deze affiches verdwijnen natuurlijk, maar de kunstenaar vond deze houten palen vol nietjes prachtig – als beeld am sich maar ook om verdwenen berichten en beelden die het ooit bevatte. Intuitief begon Platéus frottages te maken van de palen. Frottage is een techniek waarbij een blad papier op een bepaalde ondergrond wordt geplaatst en er vervolgens met bijvoorbeeld een potlood of waskrijt wordt over gewreven, zodat de textuur of onregelmatigheid van het oppervlak een bepaald beeld of patroon creëert. Deze impressionistische frottages vormen vervolgens het startpunt voor grote schilderijen – als een soort omgekeerde graffitti, waarbij beelden vanop straat worden meegenomen naar het atelier om dan te transformeren naar een autonoom schilderij. Hoewel deze schilderijen vaak niet meteen leesbaar zijn als beeld, roepen ze toch een veelheid aan referenties op. Afhankelijk van de gebruikte kleuren, zie je vuren, oceanen of mineralen – of nog iets anders. Je herkent niet onmiddellijk de sporen – de nietjes, nagels of oneffenheden die het beeld bepalen – maar je ziet ontegensprekelijk wel dat deze sporen in het werk verwijzen naar iets buiten het werk. Platéus ziet deze schilderijen ecter niet als een representatie van de publieke ruimte – maar als onafhankelijke, autonome objecten. Dat is ook de reden waarom hij deze schilderijen titels geeft als Valerie, Jacqueline of Alex. Deze namen verwijzen niet naar mensen gelinkt aan de schilderijen, het zijn namen zoals wij zelf ook namen hebben. Platéus geeft deze namen vanuit een animistisch (een oud spiritueel concept dat een levende ziel toekent aan planten, levenloze voorwerpen en natuurlijke verschijnselen) oogpunt om de schilderijen een individualiteit en identiteit te geven.
Jacqueline, 2017
Kodak Ektacolor, 2014 and Fuji Hunt, 2014
Une Baraque a tout casser, 2015
K.W., 2014
Ombre d homme bacle a la six-quatre-deux, 2006
Hoewel anders van vorm, zijn deze nieuwe werken een verderzetting van wat Platéus ook voordien al deed, met fotografie of sculptuur. Zo maakte hij met Ghostburn een reeks foto’s die spelen met licht – waarbij het licht dat tegelijkertijd het beeld zichtbaar maakt, het ook verblindt en de lezing ervan bemoeilijkt. Zo gaat een bekende actrice er plots uit zien als een klassiek Grieks beeld. Dat is ook letterlijk wat er gebeurt bij Ombres d’homme bâclé à la six-quatre-deux, een reeks werken die Platéus in 2006 toonde in S.M.A.K. waarbij grote geperforeerde gezichten gecombineerd zijn met lampen, die de kijker letterlijk verblinden. De lampen zijn hier niet rond het gezicht geplaatst – zoals bij de welgekende vanity spiegel – maar middenin het gezicht, waardoor ze de lezing ervan sterk vervormen.
Platéus’ massieve sculpturale Jugs vloeien voort uit de vele uren die hij als fotograaf in de donkere kamer doorbracht. Deze afgietsels van Fuij- en Kodak- flessen met fotografische ontwikkelaar bevatten volgens de kunstenaar alle mogelijke beelden. Doordat de chemische producten die oorspronkelijk in deze containers zitten, een beeld toelaten te bestaan en vastleggen, is het alsof alle mogelijke foto’s als vloeibare beelden reeds in de fles aanwezig zijn.
Platéus maakte ook een hele reeks werken die hun oorsprong vinden in de achterzijde van oude filmposters. De poster wordt telkens met de voorzijde verlijmd op het canvas, maar door het dunne papier dat vroeger gebruikt werd voor deze posters blijven sommige beelden, letters of motieven zichtbaar als een spookbeeld op de achterzijde. De spookbeelden vormen vervolgens de basis voor een schilderij dat Platéus maak op deze achterzijde.
Algemeen kan je zeggen dat veel van Platéus’ werk de achter- of binnenkant van een beeld naar voor brengt – de ingewanden ervan zichtbaar maakt, waardoor onze lezing ervan vervormt. Hij verstoort onze perceptie, maar helpt ons zo net beter te kijken. Dat is ook zo met het werk dat Platéus maakte voor onze 13de Billboard Series. Hiervoor maakte de kunstenaar een nieuw werk dat aansluit bij zijn meest recent reeks werken gebaseerd op Amerikaanse telefoonpalen – maar dan vertaald naar Gent.
De kunstenaar bracht afgelopen zomer tijd door in de oude industriële haven rond de dokken, en maakte hier een reeks frottages van bakstenen muren, grondoppervlaktes en andere details van de vaak ruwe publieke ruimte rond Dok Noord. Hij nam deze frottages mee naar zijn atelier in Brussel, en maakte uiteindelijk een schilderij gebaseerd op de frottage die hij maakte onder de oude silo’s van interbeton – op de Schipperskaai. Een klein detail van op de grond – een stukje metaal, een schoef of klinknagel – vastgelegd via frottage met een vet pastelpotlood, werd op deze manier vertaald naar canvas. Nu dit schilderij als billboard verschijnt op Dok Noord, komt één van deze werken voor het eerst terug naar de publieke ruimte – waar de oorpsrong van het beeld ligt. Billboard Series wordt hierdoor als het ware een vergrootglas, dat een klein detail uit de publieke ruimte toont: je voelt nog steeds de materialiteit van de frottage, en het vuil, beton en staal van de grond hier in de oude industriële haven, maar tegelijk kijk je ook naar iets anders – iets dat enkel in je eigen hoofd ingevuld kan worden.
Alle afbeeldingen met courtesy van de kunstenaar
Installatie fotografie: Michiel De Cleene
Billboard Series is een langdurig kunstproject in de publieke ruimte, waarvoor elke paar maand een kunstenaar wordt uitgenodigd om een site-specifiek werk te maken voor een 50 m2 billboard aan Dok Noord. Via wisselende presentaties wil Billboard Series een breed publiek kennis laten maken met verschillende beeldtalen en uiteenlopende ideeën over heel diverse aspecten van publieke ruimte.
Billboard Series is een project van artlead en 019, en wordt geprogrammeerd door Thomas Caron binnen een scenografie van architect Olivier Goethals. Billboard Series wordt ontwikkeld met de steun van Stad Gent en de Vlaamse Gemeenschap.
