A Temporary Monument for Brussels #5:
Gijs Milius
WIND
18/05/2019 – 20/10/2019
De prakrijk van Gijs Milius (°1985, NL) is bijzonder breed, en beslaat zowel tekeningen en schilderijen, als video, tijdelijke installaties en geluidswerken. In veel van zijn werk staat het ‘ontmoeten’ en ‘uitwisselen van ideeën’ centraal, al kan de uiteindelijke vorm van het werk erg divers zijn. Zo maakte hij in 2015 een reeks grote portretten van mensen met wie hij regematig van gedachten wisselt over zijn eigen werk; of zette hij in 2016 een interventie op in de kelder van de Brusselse kunstruimte Etablissement d’en Face, waar hij zes keramische asbakken presenteerde – elk met een eigen gebruiker. De zes rokers werkten in shifts, zodat er tijdens de twee dagen durende performance steeds minsten drie personen aanwezig waren om te zitten, praten en roken.
Milius is ook bijzonder geïnteresseerd in de wisselwerking tussen een figuur en diens omgeving. Dit gaat zowel over onze dagelijkse wandel in de stad, over de toeschouwer in de tentoonstellingsruimte, als over de personages in zijn werken en de imaginaire ruimte waarin zij zich bevinden. Ook dit resulteert in erg diverse werken, gaande van tijdelijke installaties in de stedelijke publieke ruimte, over bevreemdende sculpturen in tentoonstellingscontext, tot tekeningen in oliepastel van landschappen en kamers – waarin soms personages figureren die zich pijnlijk bewust lijken te zijn van de onnatuurlijkheid van hun omgeving. Hoewel deze tekeningen bijzonder aantrekkelijk zijn in kleurgebruik en vormentaal, stralen ze toch ook steeds een zekere ongemakkelijkheid uit. Er is telkens iets onbenoembaar dat wringt, en dat je als toeschouwer onvermijdelijk ongemakkelijk maakt.
WIND, dat Gijs Milius speciaal bedacht voor A Temporary Monument for Brussels, borduurt verder op deze interesse van Milius in de relatie tussen figuur en omgeving, meerbepaald op onze eigen relatie met de publieke ruimte, de architectuur van de stad, en hoe deze is vormgegeven. Het startpunt voor deze reeks vlaggen is wat Milius benoemt als ‘het ultieme monument voor het huidige Brussel’ – namelijk het constant in steigers staande Justitiepaleis op het Poelaertplein. Dit baken voor de stad staat al sinds 1987 ononderbroken in stellingen als onderdeel van een grootschalige renovatie – die zeker nog 20 jaar in beslag zal nemen.
Een belangrijk aspect van het eerder aangehaalde project in Etablissent d’en Face waarbij Milius zes mensen engageerde om twee volle dagen te zitten, roken en praten, is dat de kunstenaar deze rokers inhuurde en betaalde met ‘ons geld’ – namelijk met een subsidiebudget dat zijn oorsprong vindt in de belastingen die we allen betalen. Een zelfde perverse structuur ziet de kunstenaar in het Justitiepaleis, waar de steigers waarin het gebouw al meer dan 30 jaar staat, al die jaren met belastingsgelden worden gehuurd van een privaat bouwbedrijf.
Met WIND brengt Milius een aantal fragmenten samen uit de stad; meerbepaald elementen gebruikt bij werfbekleding, telkens voorzien van de merknaam van het bouwbedrijf dat de werken uitvoert. Zo herkennen we namen als het internationaal actieve vervoersinfrastructuur- en stadsontwikkelingsbedrijf Eurovia Vinci, gevelrenovatiebedrijf City Façade, of de algemene bouwbedrijven Strima, in Advance, en Eiffage Duchene. Deze namen worden niet zonder meer getoond als publiciteitsvlaggen, maar als onderdelen van een letterlijk gelaagde stedelijke realiteit. Zo zijn de grafische logo’s moeilijker leesbaar doordat er een fiets of een hek voor staat, of door de graffiti die er onvermijdelijk op gespoten wordt.
Milius ziet deze vlaggen als het tegendeel van street art – waabij lelijke delen van de stad op een opdringerige manier ‘mooi’ worden gemaakt. WIND toont de stad zoals ze eigenlijk is, eclectisch en ‘lelijk’. De kunstenaar stelt geen duidelijke vraag, biedt geen duidelijk antwoord, en is al helemaal niet bezig met het decoratief bekleden van de ‘moeilijkere’ kant van de publieke ruimte. Deze reeks vlaggen functioneert vooral als een echo van de langzame maar constante transformatie die zich elders in de stad voltrekt. Het valt op dat deze beelden in hun huidige vorm, als kunstwerk, moeilijker geaccepteerd worden dan de orginele banners op hun ‘rechtmatige’, plaats, op werven in de stad. Misschien is dat wel het enige wat deze vlaggen willen doen: een beetje schuren en wringen in een stad die steeds gladder wordt, en zodoende onze ogen openen voor de onzichtbaren hand die onze publieke ruimte transformeert.
Alle beelden met dank aan de kunstenaar
Installatiefotografie: Jef Jacobs
Dit project is een hedendaagse reflectie op het historische concept van een monument. Het fungeert als een hedendaags antwoord op de prachtige, monumentale sculptuur Signal from Zellik van Jacques Moeschal, die het blinde optimisme belichaamt dat hoort bij het naoorlogse klimaat.
A Temporary Monument is een project van artlead projects vzw, ontwikkeld met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de VGC.
