Billboard Series #20:
Rinus Van de Velde
Everything will be like it is now, Only a little bit different
14/07 — 14/10/2020
Iedereen de monumentale houtskooltekeningen van Rinus Van de Velde (°1983, Leuven). Deze kunstenaar heeft echter veel meer in zijn mars dan tekenen alleen – hij maakt ook film, sculptuur, kleine tekeningen in kleurpotlood, installaties en keramische asbakken. Als introductie op zijn brede artistiek werk overlopen we de laatste jaren van zijn praktijk.
Rinus Van de Velde begon als een obsessief tekenaar, en maakte – eerder kleine – tekeningen met Siberisch krijt op papier. Hij baseerde zich hiervoor op een zelf aangelegd archief van fotografische beelden uit een eindeloze verzameling verknipte oude National Geographic magazines. Van de Velde haalde deze tekeningen weg uit hun oorspronkelijke context, en combineerde ze met flarden zelfgeschreven tekst. Deze tekeningen maakten elk op zich losse delen uit van een steeds groeiend verhaal.
Rond 2008-2009 begon het werk van Van de Velde te veranderen. Vanaf dan werkt hij nauw samen met de schrijver Koen Sels. Sels zal bijna een decennium lang de tekst schrijven bij de tekeningen van Van de Velde. In dezelfde periode beginnen steeds dezelfde personages op te duiken. Eerst maakte Van de Velde een reeks rond de fictieve beeldhouwer William Crowder. Tijdens een tentoonstelling in S.M.A.K. in 2008, brengt Van de Velde een overzicht van 40 jaar leven en werk van deze fictieve Modernistische kunstenaar – die verdacht veel linken heeft met Alexander Calder. Daarnaast maakt Van de Velde een reeks tekeningen rond de Russische dichter Vladimir Mayakovsky. Deze personages zijn steeds creatieve genieën in een heel specieke tijd en plaats – de modernistische kunstwereld van midden vorige eeuw, of het communistische Rusland van begin 20ste eeuw. Hoewel deze personages geen echte alter egos zijn, sluipen overmijdelijk toch elementen uit Van de Velde’s eigen leven zijn werk binnen.
Dit vermeging van leven en werk gaat verder in een reeks uit 2012 met als titel Self-Portrait as… In deze werken portrettert de kunstenaar zichzelf als centrale figuur, maar neemt hij verschillende rollen aan. Zo is hij bijvoorbeeld …a tennis hero of …the young Ellsworth Kelly. De titels bij deze werken, geschreven door Koen Sels, worden steeds langer, en verduidelijken de gedachtes en ideeën van Van de Velde als een specifiek personage.
Het is belangrijk om hier even stil te staan bij een technisch aspect van deze tekeningen. Van de Velde maakt deze reeks met houtskool op canvas. Door niet langer op fragiele losse vellen papier te tekenen, maar op canvas – dat wordt opgespannen op een frame – kan Van de Velde plots veel grotere werken maken. Waar zijn tekeningen op papier maximaal 2 meter breed konden zijn, kunnen deze werken op canvas plots makkelijk dubbel zo groot worden (door verschillende panelen naast elkaar kon zetten).
Al snel voert Van de Velde ook een aantal hechte vrienden op als personages in zijn tekeningen. Zo figureren in de reeks The Story of Frederic, Conrad, Jim and Rinus (2013) bijvoorbeeld ook schrijver Koen Sels en Van de Velde’s gallerist Tim Van Laere. Voor deze reeks maakt de kunstenaar voor het eerst een volwaardig decor – drie hutten in een bos – in zijn atlier. In dit decor ensceneert Van de Velde een aantal situaties die hij uitgebreid fotografeert om vervolgens op groot formaat te tekenen. In verdere reeksen gaat Van de Velde op dezelfde manier verder. De decors die hij in zijn studio bouwt worden steeds groter en complexer. Elk element in deze decors – van kamerplant tot volle badkuip – maakt hij van karton, waarmee hij het fictieve en onechte karakter van deze sets benadrukt. In zijn tentoonstelling Donogoo Tonka in S.M.A.K. in 2016 toont Van de Velde voor het eerst elementen uit deze decors. Zo zien we een gigantische kartonnen golf, een levensgrote kartonnen visserssloep en een afstandse kartonnen pick-up truck tussen de tekeningen waarin deze elementen het decor uitmaken.
Omdat zijn decors steeds grootser en complexer worden, besluit Van de Velde om de situaties die hij ensceneert te filmen. Dit resulteert in 2019 uiteindelijk in film van 40 minuten met als titel The Villagers. De film ging in première tijdens de gelijknamige tentoonstelling bij Van de Velde’s galerie Tim Van Laere in Antwerpen. De tentoonstelling was een totaalinstallatie waarbij de toeschouwer zich in het universum van de kunstenaar begeeft, met naast kleine tekeningen in kleur, grote houtskooltekeningen en de film, ook een levensgrote diner en hotelgang, die als decors opduiken in de film en waarvan elk element tot in het kleinste detail in karton is nagemaakt.
Niet elke tekening vindt haar oorsprong evenwel in deze decors. Van de Velde bouwt nog steeds verder aan een grote beeldbank vol gevonden foto’s, filmstils, zelfgemaakt iphone foto’s en beelden uit magazines of van het internet.
Naast tekeningen, film en sculpturale kartonnen decorstukken, maakt Van de Velde ook keramische sculpturen. Deze staan helemaal los van voorgenoemde werken, die allemaal gekoppeld zijn aan ‘het atelier’ waar Van de Velde samenwerkt met zijn assistenten. De keramische sculpturen maakt Van de Velde als er niemand in de buurt is, ’s nachts bijvoorbeeld. Als fervent roker begon hij met het maken van een asbak voor zijn atelier, en daar houdt hij aan vast. Alle keramische sculpturen die Van de Velde maakt zijn dus asbakken. Ze verbeelden scènes uit het leven van een kunstenaar: van een bezoek aan de dierentuin met de kinderen op zondagochtend, tot een bezoek aan de psychiater. Op een manier zijn deze asbakken dus een soort antipode van de fictieve ensceneringen die plaatsvinden in het atelier. Of net niet, want buiten de kunstenaar weet niemand waar de grens loopt tussen fictie en realiteit.
Voor Billboard Series maakte Van de Velde een monumentaal beeld in houtskool. Het werk verbeeldt een detail van dansende golven op zee, met het bijschrift “Everything will be like it is now, Only a little different”. Dit zeezicht laat zich op verschillende manieren lezen – elk in een eigen tijd en ruimte.
In ons huidige politieke klimaat laat deze gedachte zich lezen als één van hoop op verandering. Verandering van onze wereld naar een inclusieve maatschappij waarin elk geslacht of etniciteit evenwaardig is, en waarin niet langer nood is aan protesten en bewegingen als BlackLivesMatter of MeToo.
Je kan het werk ook lezen vanuit de plek waar het getoond wordt – de Gentse dokken, een buurt die al sinds vijf jaar in verandering is. De zee echoöot het water dat naast de billboard stroomt, een relict uit een vervlogen verleden. Dit is een plek die van verlaten industriële haven langzaam getransformeerd is naar een van de nieuwe kloppende harten van het Gent van morgen. Het water blijft, de gebouwen zijn nog steeds dezelfde, maar alles wordt een beetje anders ingevuld.
Je kan het werk natuurlijk ook lezen vanuit existitieel oogpunt. De zee – een landschap dat altijd hetzelfde blijft maar toch voortdurend in verandering is, een verstild beeld in constante beweging, oorsprong van het leven, maar ook vol van dood. De zee is hier al altijd geweest, en wij zijn slechts een voetnoot in haar verhaal. Wat het ook is – alles zal zijn zooals het nu is, alleen een beetje anders
Alle afbeeldingen met courtesy van de kunstenaar
Installatie fotografie: Michiel De Cleene
Billboard Series is een langdurig kunstproject in de publieke ruimte, waarvoor elke paar maand een kunstenaar wordt uitgenodigd om een site-specifiek werk te maken voor een 50 m2 billboard aan Dok Noord. Via wisselende presentaties wil Billboard Series een breed publiek kennis laten maken met verschillende beeldtalen en uiteenlopende ideeën over heel diverse aspecten van publieke ruimte.
Billboard Series is een project van artlead en 019, en wordt geprogrammeerd door Thomas Caron binnen een scenografie van architect Olivier Goethals. Billboard Series wordt ontwikkeld met de steun van Stad Gent en de Vlaamse Gemeenschap.
