Billboard Series #18:
Rodrigo Hernández
Briefly There
21/12/2019 — 21/03/2020
Rodrigo Hernández (°1983, Mexico – woont in Lisabon) is geïnteresseerd in eenvoudige materialen als papier; koper; hout; en staal, en in handmatige en ambachtelijke manieren om deze te verwerken. Op het eerste zicht ogen de werken die hij maakt misschien simpel, maar ze dragen allemaal complexe vragen in zich over de wereld om ons heen. Hernandez verwijst voortdurend naar de kunstgeschiedenis en naar elementen uit de literatuur om een aantal door de mens bedachte concepten – zoals het idee van tijd bijvoorbeeld, of wat ons mens maakt – te onderzoeken.
Met werken die heel verschillende vormen kunnen aannemen, zoals sculpturen uit papier-maché; koperen bas-reliëfs; schilderijen, en ruimtevullende installaties onderzoekt Hernández utopische ideeën, en hoe deze ideeën op andere manieren kunnen terugkomen in kunst en literatuur. Dit klinkt misschien abstract, maar als je kijkt naar enkele projecten die Rodrigo Hernández recent realiseerde, wordt éen en ander misschien duidelijker.
Voor zijn tentoonstelling in de Zwitserse kunstruimte SALTS baseerde Hernández zich op een 15de eeuws Zen-schilderij uit een tempel in Kyoto. Dit schilderij verbeeldt een koan; een dialoog die kernachtig een aspect van de boeddhistische leer vertelt. Koans zijn hulpmiddelen voor meditatie, en gaan dikwijls over existentiële vragen. Het werk dat Hernández maakte op basis van het Zen-schilderij bestaat uit twee gespiegelde ruimtes met vibrerende muurschilderingen. Het hoofdpersonage uit het 15de eeuwse schilderij vertaalt Hernández als een in polyutheraan gevangen schim, en diens handeling als kleurrijke wandsculpturen in papier-maché.
Een ander voorbeeld is Hernández’ tentoonstelling J’aime Eva in het Berlijnse Chert Lüdde. Startpunt voor deze expo was een collage-portert dat Pablo Picasso in 1912 maakte van zijn toenmalige geliefde. Ook hier maakte Hernández een aantal papier-maché objecten die schilderen, tekenen en collage verenigen tot een wandsculptuur in 3D.
Rodrigo Hernández – The Gourd & the Fish, exhibition view at SALTS, Birsfelden in 2018
Rodrigo Hernández – Dampcloot, exhibition view at Galerie Fons Welters, Amsterdam in 2020
Rodrigo Hernández – Plasma, installation view at Galeria Madragoa, Lisbon in 2017
Rodrigo Hernández – Go, Gentle Scorpio (Detail), 2014
Voor de nieuwste BillboardSeries, getiteld Briefly There, isoleert Hernández één detail uit een installatie die hij maakte voor de Braziliaanse tentoonstellingsruimte Pivô in São Paulo. De titel van het project in Brazilië (The real world does not take flight) verwijst naar de eerste regel van een gedicht van de Poolse schrijfster Wislawa Szymborska. Hernández vertrok van de relatie tussen droom en reailteit om een installatie te maken van geometrische patronen en papier-maché sculpturen. De geometrische achtergrond, die we ook zien terugkeren op de billboard, is een patroon van blauw en witte rechthoeken dat zowel refereert naar textielpatronen uit de mode als naar Op Art – een kunststroming uit de jaren zestig en zeventig waarin optische illusies een prominente rol speelden. Centraal in het beeld doorbreekt een kleurrijk element het blauw-witte motief: een abstracte vlinder.
De keuze voor een vlinder is niet toevallig – het is namelijk een krachtig en symbolisch geladen beeld. Tijdens hun leven transformeren vlinders van onoogelijk kruipende rupsjes maar prachtige, elegante dieren met gesofisticeerde patronen op de vleugels. Hun schoonheid is echter fragiel, en vaak erg kort van duur. Sommige vlindersoorten hebben bijvoorbeeld een sterk onderontwikkelde mond, kunnen niet eten en leven dus slechts een paar dagen.
De vlinder als symbool voor het proces van verandering heeft natuurlijk ook seksuele connotaties. Sommige soorten – zoals de Papilio Glaucus – zijn tweeslachtig, en hebben dus zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen. Ook cultureel heeft dat een neerslag: in het Spaans, Hernández’ moedertaal, is vlinder (‘marisposa’) een scheld- en tegelijkertijd een geuzennaam voor homoseksuele mannen.
Hier gebruikt Hernández de vlinder echter vooral als plaatsvervanger om na te denken over migratie. Hij is bijzonder geïntereseerd in het idee van de vlindertrek – een verschijnsel vergelijkbaar met de vogeltrek, waarbij vogels tijdens hun leven verschillende malen heen en weer vliegen om te overwinteren. Vlinders leggen deze de tocht echter maar één keer af, in één richting dus. Er zijn daarom twee generaties vlinders nodig om de migratiebeweging heen en terug te maken. De vlinder kent een zeer kort en kwetsbaar leven, ze is hier maar even – ‘briefly’ – maar krijgt door deze migratie over verschillende generaties heen toch een soort onsterfelijkheid.
In dit kader refereert Hernández zelf naar de debuutroman van dichter Ocean Vuong, On Earth We’re Briefly Gorgeous, die vorig jaar verscheen:
“Autumn. Somewhere over Michigan, a colony of monarch butterflies, numbering more than fifteen thousand, are beginning their yearly migration south. In the span of two months, from September to November, they will move, one wing beat at a time, from southern Canada and the United States to portions of Central Mexico, where they will spend the winter.
It only takes a single night of frost to kill off a generation. To live, then, is a matter of time, of timing.
…
Migration can be triggered by the angle of sunlight, indicating a change in season, temperature, plant life and food supply. Female monarchs lay eggs along the route. Every history has more than one thread, each thread a story of division. The journey takes four thousand eight hundred and thirty miles, more than the length of this country. The monarchs that fly south will not make it back north. Each departure, then, is final. Only their children return; only the future revisits the past. What is a country but a border less sentence, a life?”
Alle afbeeldingen met courtesy van de kunstenaar
Installatie fotografie: Michiel De Cleene
Billboard Series is een langdurig kunstproject in de publieke ruimte, waarvoor elke paar maand een kunstenaar wordt uitgenodigd om een site-specifiek werk te maken voor een 50 m2 billboard aan Dok Noord. Via wisselende presentaties wil Billboard Series een breed publiek kennis laten maken met verschillende beeldtalen en uiteenlopende ideeën over heel diverse aspecten van publieke ruimte.
Billboard Series is een project van artlead en 019, en wordt geprogrammeerd door Thomas Caron binnen een scenografie van architect Olivier Goethals. Billboard Series wordt ontwikkeld met de steun van Stad Gent en de Vlaamse Gemeenschap.
